EVDE BAKIM VE ENGELLİ MAAŞLARI İÇİN 2018 YILINA AİT KİŞİ BAŞI GELİR MİKTARLARI

 Asgari ücret 1603 lira olduğundan 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren 1 yıl boyunca geçerli olmak üzere; Evde bakım maaşı bağlatmak için kişi başı gelir 967,2 lira olurken engelli maaşı için kişi başı gelir 483,6 lira olmuştur. Her iki maaşı bağlatmak için kişi başı gelirin bu miktarların altında olması gerekmektedir. Her iki maaş bağlatmak için uygulamalar hakkında bilgi için dosyalar kısmına bakınız. Not: Kişi başı gelir hesabı için asgari ücretten AGİ çıkarılmıştır.

ESKİ RAPORLARIN GEÇERLİLİĞİ

5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun

Mevcut belgelerin geçerliliği Geçici Madde 5- (Ek: 25/4/2013-6462/2 md.) Engelli bireylerin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilgili mevzuatına göre almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden hâlen yararlanmakta oldukları hak ve menfaatlerin, sağlık kurulu raporu dışındaki diğer şartların muhafaza edilmesi ve ilgili mevzuatına göre bu hak ve menfaatlerin devamının mümkün olması kaydıyla, önceki raporların geçerlilik süresi içinde aynı şekilde uygulanmasına devam olunur. Ayrıca, engelli bireylerin ilgili mevzuatına uygun olarak daha önceden almış oldukları sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik durumlarının tespitine veya engellilikleri dolayısıyla kendilerine veya yakınlarına kolaylıklar ya da haklar teminine yönelik olarak bu maddenin yayımı tarihine kadar verilmiş olan özürlü, sakat, çürük veya zihinsel ya da bedensel engelleri niteleyen benzeri ibareleri içeren belge, kimlik, kart ve benzeri belgelerin, geçerli oldukları süreler dâhilinde yenilenmeleri gerekmez.

NOT: Ancak; bu hükme rağmen kurum ve kuruluşlar engelli bireylerden tekrar raporlama istemektedir. Yeni rapor almak durumunda kalanların rapor süreleri bitmemiş veya sürekli raporları varsa yapmaları gereken; bulundukları ilde İl Sağlık Müdürlüğüne başvuru yapıp, var olan raporlarına itiraz etmektir. İl Sağlık Müdürlüğü, raporun alındığı hastane değil uygun gördüğü bir hastaneye sevk yapacaktır. Sonuçlar aynı çıkarsa karar kesinleşir. Ancak sonuç farklı çıkarsa İl Sağlık Müdürlüğü bir hakem hastaneye sevk yapacaktır. Hakem hastanenin verdiği karar kesindir.

KAMUSAL BAŞVURULARDA ENGELLİ SAĞLIK RAPORUNUN ASLININ VERİLMEMESİ HAKKINDA

Vergi indirimi, engelli çocuğun maluliyet işlemleri, ağır engelli çocuğu olan annelere erken emeklilik hakkı ve diğer işlemlerde engelli sağlık raporunun aslı yerine raporun alındığı hastane başhekimliğince onaylanmış ıslak imzalı “aslı gibidir’’ fotokopisi geçerlidir.

Ancak emeklilik işlemlerinde engelli raporunun aslı gerekmektedir. Bu nedenle engelli sağlık raporu çıkartılmasında verilen dilekçede ihtiyacınız olacağını bilerek birden fazla rapor aslını almak istediğinizi belirtiniz. Bu talebinizin dayanağı Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Engellilere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmeliktir.

ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE YARI ZAMANLI ÇALIŞMA HAKKI

Resmi Gazetede yayınlanan Torba Yasa ile (10 Şubat 2016/ 6663 sayılı Kanun); engelli çocuğu olan anneler için, doğumdan sonra 12 ayı geçmemiş olması şartı ile 12 ay yarı zamanlı çalışma hakkı getirilmiştir. Bu yarı zamanlı çalışma tam maaşlıdır. Engelli çocuğun engel oranı, ağır/ hafif engelli olup olmadığı ve gelir düzeyi dikkate alınmaksızın bu hakkı isteyen her anne kullanabilir.

Öte yandan çocuğun ilk öğretim çağına dek yarı zamanlı çalışma (maaş ve özlük hakların yarısı karşılığında) talep edilmektedir. Buna göre engelli çocuğu olan anne 12 ay boyunca tam maaş alarak yarı zamanlı çalışabilecek (süt izni hakkını kullanmadan), 12 ayın devamında ise ilköğretim yaşına dek yarı maaşla yarı zamanlı çalışabilecek. Bu hükümler; memurlar için 657' ye (104. Maddeye ilave), işçiler için 4857' ye (74. Maddeye ilave) işlenmiştir.

Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelik.

Kazanılmış haklar Madde 18 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce; özürlüler için düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan özür oranları, çalışma gücü kayıp oranları, vücut iş görme gücü kaybı oranları, tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için yeniden özürlü sağlık kurulu raporu düzenlenmez.

(2) Ancak, süreli verilen raporlar ile ilgili olarak hastaneye yeniden sevk işlemi uyarınca veya herhangi bir sebeple yeni bir rapor istenmesi durumunda, özür oranları, bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden belirlenir.

ENGELLİ KİMLİK KARTI

Engelli raporunun aslı gibidir fotokopisi, 2 resim ve kimlik ile birlikte Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne (eski adı ile Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü) başvurunuz.

Ağır engelliler için engelli kimlik kartında “refakatli” ibaresi olur.

ENGELLİ MAAŞLARI

%40 ve üzerinde engelli olanlar herhangi bir sigorta kolunda çalışmıyorlar ise hane gelirinin tamamı kişi başına bölündüğünde kişi başı 483,6 liranın altında olanlar içindir. Bu miktar; asgari ücretin her artışında asgari ücretin üçte biri olarak hesaplanır. Müracaatlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına yapılır. Sahip olunan araçlar (ÖTV indirimli olsa da), arsa veya diğer malların raiç/kasko bedellerininden belirlenen miktarlar aylık gelire dahil edilir. Oturulan ev kira ise bu evin emsal kira bedeli gelirden düşülür. Ailenin gideri gelirden çok ise: ne kadar fazla ise bu miktar hanenin geliri olarak yazılır. 2022 Sayılı Kanuna göre engelli maaşları şunlardır:

1) On sekiz yaş üstü engelli maaşı (engel oranı %70 ve üzerinde olanlar için)

2) On sekiz yaş üstü engelli maaşı (engel oranı % 40 ile % 69 arasında olanlar için)

3) On sekiz yaş altı engelli yakını maaşı (Engelli çocuğun anne veya babasının sigortalı bir işte çalışıyor olması halinde bu maaş bağlanmaz). Bakınız: 2022 sayılı Kanun

Engelli maaşı başvurusunda engelli raporunda Vakıf tarafından “sosyal yardım’’ibaresi yazılı olması istenebilir. Bu nedenle engelli raporu alımlarında raporun arka kısmında kullanım amaçlarına, “sosyal yardım”, “engelli maaşı” ifadelerini yazdırmanızda fayda vardır. Başvuruda aslı gibidir onaylı (rapor aldığınız hastane başhekimliğince ıslak imzalı onaylı) engelli raporunuzu verebilirsiniz. Rapor aslını vermenize gerek yoktur.

VAKIF AYLIĞI- MUHTAÇ AYLIĞI

Muhtaç Aylığından Yararlanma Şartları * Annesi ya da babası olmayan muhtaç çocuklar ile % 40 ve üzeri engelli olan muhtaçlara; * Sosyal güvencesi olmaması, * Herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması, * Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması, * Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi, halinde muhtaç aylığı bağlanır.

Başvuru: Muhtaç aylığı başvuru formu ve engelli sağlık kurul raporu ile başvurulur. Başvurular Vakıflar Bölge Müdürlüklerine doğrudan, posta yoluyla yapıldığı gibi internet sitesinden de başvuru yapılabilir.

Bir hanede birden fazla kişiye maaş bağlanmaz. 2017 yılında muhtaç engelliler ile yetim çocukların her birine aylık olarak 679,64 TL ödenmektedir.

Ayrıntılı bilgi için 27.09.2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan " Vakıflar Yönetmeliği" ni inceleyiniz.

EVDE BAKIM MAAŞI

Raporunda ağır engelli olması şartı ve hane geliri kişi başına 967 liradan (asgari ücretin üçte ikisi) az olması şartı ile engelli bireye bakım veren kişiye bağlanan maaştır. Müracaatlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Sosyal Politikalar İl/İlçe Müdürlüklerine (eski adı sosyal hizmetler il müdürlüğü) yapılır. Bakım maaşı bağlatılmasında sahip olunan araç, ev veya arsa gelire dahil edilmez ancak bunlardan gelir sağlanırsa gelire mutlaka dahil edilir. Bakım maaşı bağlandıktan sonra alınan ev, araba veya diğer malların alımı mutlaka sosyal politikalar il müdürlüğüne bildirilmelidir. Ödeme ile ilgili bilgi isteyebilirler ve buna göre gelir hesabınız yeniden yapılabilir.

2018 yılı ilk 6 ayı için bakım maaşı 1085 liradır.

Aynı hanede ağır engelli birden fazla kişi varsa, bir engelliden sonraki her bir engelli iki kişi sayılır. Bakıma ihtiyacı olan engelli bireyin ikametgâh adresinin değişmesi, hane gelirinin artması, hanede yaşayanların sayısının değişmesi bildirimi zorunlu durumlardandır. Bir akraba, bakıma ihtiyacı olan bir engelliye veya bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımındaki aynı evde yaşayan bakıma ihtiyacı olan iki engelliye bakım hizmeti verebilir. Bu durumda iki ayrı maaş alınacaktır.

27 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren 6770 sayılı Kanun ile evde bakım maaşı geçmiş borçlarına aşağıdaki şartlarda af gelmiştir:

24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 15- Gerçeğe uygun olmayan belge ve sağlık kurulu raporu kullanımı nedeniyle yapılan ödemeler hariç olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanunun ek 7 nci maddesi kapsamında fazla ve yersiz ödenen ve geri alınması gereken tutarlar ile bunlardan doğan faizler terkin olunur. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu kapsamda tahsil edilmiş olan tutarlar bakımından ilgili kişiler lehine hiçbir şekilde alacak hakkı doğmaz ve yapılmış olan tahsilatlar iade edilmez. Açılmış olan davalarda yargılama gideri ile vekâlet ücretine hükmolunmaz, hükmolunanlar tahsil edilmez.”

ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI

Ağır engelli çocuğu olan annelere 1 Ekim 2008 tarihinden sonra verilmiş bir haktır. Çocuğun ağır engelli raporunun alındığı tarihe göre SGK’ nın kararı önemlidir. Çalışılan sürenin dörtte biri oranında süre çalışılan süreye ilave edilir. Bu süre emeklilik süresinden düşürülür. Bakınız: 5510 saylı Kanun 28. Madde. Başvuru; çalışma belgesi, engelli raporunun aslı gibidir fotokopisi, çocuğun ve annenin kimlik fotokopileri ve dilekçe ile SGK ya yapılır.

Ağır engelli çocuğu olan babalara da erken emeklilik hakkının verilmesi için çalışmalarım devam etmektedir.

ENGELLİLER İÇİN ENGELLİLİK GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ

Kendisi % 40 ve üzerinde engelli olanlar,

Bakmakla yükümlü olduğu eş, çocuk, anne ve babası engelli olan çalışanlar (serbest çalışanlar ve isteğe bağlı çalışanlar dahil).

Bulundukları il/ilçe vergi dairelerine müracaat ederek vergi indirim hakkı alırlar.

Emeklilik sürecinde bu haktan yararlanılamaz. Ancak emeklilik döneminde serbest çalışanlar bu haktan yararlanır. Engelli yakınından dolayı gelir vergisi indirimi hakkı kullananların, engelli yakınları çalışmaya başladığında, ilgili vergi dairesine “bu hakkın çalışan birey üzerine geçmesi’’ için bildirimde bulunmaları zorunludur.

İş yeri değişikliğinde mutlaka yeni iş yerinden alınacak çalışma belgesi ile birlikte vergi dairesine başvurularak vergi indiriminin yeni iş yeri maliye şubesine gönderilmesini sağlanmalı. Aksi takdirde yeni iş yerine geçiş yapılamayacaktır. Başvuruda sadece dilekçe ve çalışma belgesi yeterli olacaktır.

Başvuru: İş yerinden alınan çalışma belgesi, işçiler için sigortalılık belgesi, dilekçe (başvuru için gittiğinizde yazabilirsiniz), engelli raporunun aslı gibidir fotokopisi (rapor alınan hastane başhekimliğince ıslak imzalı onaylı), kimlik fotokopisi, iki resimle yapılır. Başvuru vergi dairesine yapılır. Engelli sağlık raporları Maliye Bakanlığı Sağlık Kurulunca incelenir. İnceleme sonrası sonuç, çalışan kişinin iş yerine gelir.

Vergi Dairesinden dört şekilde sonuç gelebilir: İlki; vergi indiriminin onaylanmasıdır. Onay belgesinde yazan tarihten itibaren geçerli olmak üzere indirim uygulanır. İkincisi; Vergi Dairesi engelinize yönelik yeni tetkikler isteyebilir. Bu tetkikler yaptırılıp sonuçların asılları Vergi Dairesine gönderilir. Üçüncüsü; Vergi Dairesi engelli raporunun yenilenmesini isteyebilir. Engelli raporu süresi içinde geçerli olduğundan yeni rapor almanız için raporun yenilenmesi için İl Sağlık Müdürlüğüne itiraz başvurusu yapılmalıdır. İl Sağlık Müdürlüğü kişiyi bir hastaneye sevk eder. Buradan alınan rapor sonucu ilk raporla aynı ise sonuç kesinleşir ve bu rapor vergi dairesinin incelemesine gönderilir. Sonuç ilk rapordan farklı ise Yönetmelik gereği hakem hastanesi incelemesi gerekir. Hakem hastanenin kararı kesindir. Alınan rapor Vergi Dairesinin incelenmesine gönderilir. Dördüncüsü ise; engel oranının %40’ın altına düşürülmesi yani sonucun “vergi indiriminden yararlanamaz” ibaresi ile olumsuz olmasıdır. Her iki durumda da tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde sonuca itiraz edilebilir. İtirazın kabulü ya da reddine göre hareket edilir.

Vergi dairesinin engel oranını %40’ın altına düşürmesi kişinin engellilik durumunun ortadan kalktığını göstermez. Bu sonuç sadece kişinin vergi indiriminden yararlanamayacağını gösterir. Kişi diğer tüm haklardan yararlanır. Vergi Dairesinin yeni engelli raporu istediği durumlarda dikkat edilmesi gereken konu; yeni değerlendirmede engel ölçüm cetvelinin değişmesi nedeniyle engel oranının düşmesidir. Eğer yeni alınan engelli raporu %40’ın altına düşerse kişi tüm engelli haklarını kaybeder. Bu nedenle engel oranının düşmesi söz konusu ise kişinin sağlık kurul işlemlerini yapmaması önerilir. Bu kişilerin vergi indirim hakkını kullanmama tercihi yapmaları daha uygun olacaktır. Ancak unutulmaması gereken konu 1 Ekim 2008 öncesi işe giren işçi kadrosunda çalışanların engelli erken emeklilik hakkından yararlanması mümkün değildir. Bu şart diğer çalışanlar için uygulanmaz.

KAYNAK: Düzenleyen: Ayşe SARI

Sağlık Hizmetleri Sendikası Engelliler Komisyon Başkanı.

Sivil Memurlar Sendikası Genel Merkez Engellilik Mevzuatı Danışmanı

Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Engelli Danışma ve Koordinasyon Birimi

Türkiye Engelsiz Yaşam ve Sosyal Hizmet Vakfı (TEYVAK) Yönetim Kurul Üyesi

TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ...